BIÞENÇE BÜLEK
Näticä – þuïþuçïlar…
Äje, atom eþçänlegeneñ näticäse - þuïþuçïlar…
Min alarnï üz küzlärem belän barïp kürdem. Çiläbe ölkäsendä radiatsija näticäsendä gariplängän, mutant balalarnï tota torgan ike maxsus internat bar, berse - Çiläbedä, ikençese Troitskij þähärendä. Min Çiläbe þähärendägesenä bardïm. Biredä 4 jaþ’tän 18 jaþ’kä kadär 300dän artïk bala tuplangan, barïsï da garip, akïlga ciñel, avïru. Alardan ata-analarï baþ tartkan, çönki, çïnnan da, mondïj avïrularnï öjdä totu mömkin tügelder. Ölkädä garip, avïru balalar sanï artkannan-arta bara ikän, þuña kürä balanï biregä urnaþtïru öçen ellar bue çirat torularïn äjtälär.
Çiläbe þähäreneñ 2nçe nomerlï balalar jortï citäkçese Oleg Nikolaeviç Blinkov mine iñ avïr xäldä jatkan balalar janïna alïp kerde. Bu bülek «þuïþuçïlar» bülege dip atala, monda çïn gariplär, mutantlar, tserebral’ paraliçlï balalar jata. Aralarïnda tatarlar, baþkortlar da bar. Bu küreneþ - kotoçkïç. Monda xätta tïn da alïp bulmïj, açï is bugazga jabïþa… Sabïj balalar öçen karavatlarda jözläre sargaep betkän 12-13 jaþ’lek üsmerlär jata… Alarnïñ bujlarï - jartï metr, ajak-kul urïnïna - it kisäkläre… Ämma iñ teträndergäne, iñ imäneçe - alarnïñ jözläre… cïerçïk baskan bu bala gariplärneñ jözläre 70 jaþ’lek kartlarnïkï kebek, azau teþläre sar gaep, asïlïnïp tora… Idängä töþersäñ, alar kortlar kebek, þuïþa gïna alalar, þuña kürä bu balalarnï «þuïþu çïlar» dip jörtälär… Alar arasïnda 16 jaþ’kä citkän gariplär dä bar. Äjtik, Katja isemle kïz. Anïñ baþï zur, üz jaþenä turï kilä. Gäüdäse garip, jartï gïna metr, ajakkullarï urïnïna - it kisäkläre… Ämma, ni faciga, Katja üz akïlïnda, änisen ezlätep jata… Min anïñ baþïnnan sïjpadïm, «S Bogom, Katja», didem. Ul: «S Bogom, s Bogom!», dip cavap birde… Ni faciga - ul här kön janäþäsendä þul kort-balalarnï kürä, akïlï belän üzeneñ kajda eläkkänen añlïj, ämma ajaksïz-kulsïz, gäüdäsez kileþ ul þular arasïnda ülärgä duçar itelüen dä belä… Þuña kürä, tilmerep, änisen ezlätä… ölgerergä tïrïþa…
Tserebral’ paraliçlï balalar da gajat’ avïr täesir kaldïrdï. Alar käkeräep, böreþep katkannar, karap torïrga da kurkïnïç… Baþka büleklärdäge balalarnïñ da barïsï da dip äjterlek divana, mutant, tile. Vraçlarnïñ äjtüençä, bu balalar turïdan-turï atom radiatsijaseneñ açï näticäse. Radiatsija genetikaga nïk täesir itä, häm, näticädä, dön’jaga gariplär, ike baþlï, balïk kojrïklï, canvarga oxþagan balalar tua… Min alarnï kürdem dä, keþelekneñ axïrï menä þulaj ajanïçlï betä ikän, dip ujladïm… Kort balalar, ajak astïnda þuïþïp, nider mögräp, þïñþïp kaldïlar…
Keþelekneñ axïrï cirdä þuïþu belän betä ikän… Bolar barïsï da - atom korbannarï bit……
Bolarï - tugannarï… Ä ana karïnïnda uk gariplänep, kurkïnïç töslär algan, kara köep katkan, üle tugan balalar küpme? Bolar da - atom korbannarï, radiatsija näticäse bit! Keþelekneñ, tumïjça uk, ana karïnïnda niçek gariplänep ülgänen küräsegez kilsä,
«MAJAK»tan erak tügel urnaþkan Argajaþ rajonïna barïgïz. Meditsina uçiliþesïnda spirtlï savïtlarda üle tugan garip balalarnïñ kipkän gäüdäläre saklana… Kajsïnïñ baþï korsagïna urnaþkan, kajsï ber jaki öç küzle, kajsïnïñ kul urïnïna - ajak… Alarnïñ gazaplarï jözlärenä kara bitlek bulïp jabïþkan, gäüdäläre dön’ja jögen kütärep torgan kebek, käkräep katkan… Bolar da bit, keþe kebek tusalar, kemnärneñder bäxetle balalarï bulïrlar ide, ä xäzer änä, pïjala savïtka garip jözlären teräp, keþelekkä mäñgelek kargïþlarïn jullïjlar…
Atom promïþlennostïnïñ, «MAJAK»nïñ, aþkïnïp koral citeþterüneñ töp näticäse menä þuþï – pïjala savït eçendäge garipländerelgän keþelek…